Co to są koszty pośrednie w kosztorysie i jak je obliczyć?

Tworząc kosztorys inwestycji budowlanej, wiele osób skupia się wyłącznie na materiałach i robociźnie – czyli kosztach bezpośrednich. Tymczasem ogromne znaczenie mają także koszty pośrednie, które – choć mniej widoczne – realnie wpływają na cały budżet. Ich nieuwzględnienie może skutkować poważnym niedoszacowaniem projektu.

W tym artykule wyjaśniamy, co to są koszty pośrednie w kosztorysie, jakie wydatki się do nich zaliczają, jak je wyliczać i dlaczego są tak istotne przy planowaniu inwestycji.

Co to są koszty pośrednie w kosztorysie?

Koszty pośrednie w kosztorysie to wydatki ponoszone na organizację i zarządzanie budową, które nie są bezpośrednio związane z wykonywaniem konkretnych robót budowlanych. Oznacza to, że nie dotyczą one wprost materiałów, maszyn ani godzin pracy na konkretnym etapie robót – ale są niezbędne, by cała inwestycja mogła przebiegać prawidłowo.

Najprościej mówiąc: bez kosztów pośrednich nie da się zorganizować sprawnej budowy – nawet jeśli sam materiał i wykonawca są już wybrani.

Przykłady kosztów pośrednich – co się do nich zalicza?

Koszty pośrednie obejmują szereg wydatków, które często są pomijane przy amatorskich wycenach budowy. Oto najczęstsze przykłady:

• wynagrodzenie kierownika budowy i personelu technicznego,

• wynajem lub zakup zaplecza budowy (kontenery, toalety, magazyny),

• ubezpieczenie budowy,

• organizacja i utrzymanie placu budowy (oświetlenie, ogrodzenie, monitoring),

• środki ochrony indywidualnej i BHP,

• koszty związane z nadzorem inwestorskim i administracyjnym,

• transport wewnętrzny, logistyka, obsługa maszyn nieprzypisana bezpośrednio do robót.

Każda z tych pozycji generuje realne koszty, które muszą zostać uwzględnione w kosztorysie.

Jak oblicza się koszty pośrednie?

Istnieją dwa główne sposoby wyliczania kosztów pośrednich:

1. Metoda procentowa

Najczęściej stosowana w kosztorysach inwestorskich. Polega na przypisaniu określonego procentu wartości robót bezpośrednich jako koszty pośrednie – zwykle w przedziale 10–15% (choć w zależności od rodzaju inwestycji może być więcej lub mniej).

Przykład:
Wartość robót bezpośrednich: 500 000 zł
Koszty pośrednie (12%): 60 000 zł
Wartość końcowa inwestycji: 560 000 zł

2. Metoda szczegółowa

Stosowana w dużych projektach lub tam, gdzie wymagane jest dokładne rozliczenie – np. w projektach unijnych. Polega na zebraniu wszystkich pozycji kosztów pośrednich i ich osobnym oszacowaniu (np. koszt zaplecza, koszt ubezpieczenia, koszt kierownika budowy itd.).

Dodatkowo kosztorysanci mogą korzystać z:

• Katalogów Nakładów Rzeczowych (KNR),

• baz takich jak Sekocenbud lub Orgbud,

• stawek rynkowych z aktualnych cenników budowlanych.

Koszty pośrednie a koszty bezpośrednie – czym się różnią?

W kosztorysowaniu wyróżnia się dwa główne typy kosztów:

Przykład:

• Koszt bezpośredni: zakup 200 m² płytek ceramicznych + wynagrodzenie glazurnika

• Koszt pośredni: zapewnienie dostępu do wody, wynajem kontenera na odpady, obsługa biura budowy

To pokazuje, że nawet jeśli robota „sama w sobie” nie jest bardzo droga, organizacja procesu potrafi znacząco zwiększyć koszt inwestycji.

Czy koszty pośrednie są obowiązkowe w kosztorysie?

Tak. W kosztorysach inwestorskich, ofertowych i powykonawczych uwzględnienie kosztów pośrednich jest standardem. Ich brak może skutkować:

• zaniżeniem budżetu inwestycji, co prowadzi do niedoborów środków w trakcie budowy,

• negatywną oceną oferty w przetargu – np. w zamówieniach publicznych,

• odrzuceniem wniosku kredytowego przez bank (jeśli kosztorys nie uwzględnia realnych kosztów prowadzenia budowy).

W zamówieniach publicznych koszty pośrednie są często analizowane w ramach kalkulacji uproszczonej (procentowej) lub szczegółowej, w zależności od rodzaju zadania.

Podsumowanie

Co to są koszty pośrednie w kosztorysie? To wszystkie te wydatki, które umożliwiają prowadzenie budowy, ale nie są bezpośrednio przypisane do konkretnych robót. Ich właściwe uwzględnienie pozwala stworzyć realistyczny kosztorys, zapobiec przekroczeniom budżetu i zapewnić sprawny przebieg inwestycji.

Nie lekceważ ich! Koszty pośrednie to nie „dodatki”, ale istotna część całej układanki finansowej w każdej budowie – od domku jednorodzinnego po duże osiedla mieszkaniowe.